LAB42 is het nieuwe gebouw van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI) van de Universiteit van Amsterdam. Een circulair gebouw dat ruimte biedt voor onderwijs, onderzoek en samenwerking met het bedrijfsleven. De universiteit heeft Drees & Sommer samen met ISolveProblems ingeschakeld voor advies en ondersteuning bij de totstandkoming van de nieuwbouw op het Amsterdamse Science Park. We praten met projectmanager Michel van Gageldonk, die met name bij het voortraject betrokken was: "Circulariteit was van meet af aan een belangrijk aspect in het programma van eisen van de UvA. En daarmee ook één van de uitgangspunten van de aanbestedingsprocedure."
Aannemersselectie
Tijdens de ontwikkeling en realisatie is Drees & Sommer betrokken als ‘directievoerder en toezichthouder plus’. “In de praktijk kwam dat neer op het projectmanagement vanaf schetsontwerp tot en met directievoering, toezicht en oplevering; advisering en ondersteuning van de opdrachtgever in het gehele traject”, zegt Van Gageldonk. “We hebben de UvA ontzorgd met de continue controle op en advies over kwaliteit, planning en budgetten. Onder meer de controle van de stukken, het begeleiden van de aannemersaanbesteding, het onderhandelen over optimalisaties en begeleiden het uitwerken van de werktekeningen lagen bij ons.”
Hoge duurzaamheidsambitie
Eén van de bijzonderheden in dit project is het streven van de UvA naar een zeer hoge kwaliteit en milieuprestatie: ambitieniveau BREEAM-Excellent. Ook bij de aannemersselectie was dat een belangrijk uitgangspunt. “Dit soort opdrachten moet Europees aanbesteed worden, waardoor je te maken hebt met talloze spelregels. Prijs was een onderdeel van het selectieproces voor de aannemer, maar lang niet het enige. Circulariteit was bijvoorbeeld ook een belangrijk aspect. Om te komen tot de juiste partij voor het project, hebben wij in nauwe samenwerking met de opdrachtgever een heel duidelijk selectie- en aanbestedingsleidraad opgesteld. Daarin is ook beschreven hoe we zaken wegen en op welke aspecten we het te selecteren bouwplan beoordelen.“
Verrassende duurzaamheidsaspecten
Bij de ontwikkeling van gebouwen en campussen streeft de UvA naar EPC-0 en maximale circulariteit. Voor zowel de architect als de aannemer van LAB42 was het de uitdaging een energieneutraal, flexibel, aanpasbaar en zo nodig in de toekomst demontabel en herbruikbaar gebouw te realiseren. “Een belangrijk aspect in onze opdracht van de UvA”, zo zegt Van Gageldonk, “was de beoordeling of de eisen die de universiteit stelt goed uit de verf komen. We merkten heel goed dat ook voor de architecten en bouwers is duurzaamheid een belangrijk thema. Zowel architect Benthem Crouwel als de Bouwcombinatie Visser Smit Bouw/Kropman heeft ons verrast met ideeën om duurzaam te werken. Zo zijn in het ontwerp sensoren, gekoppeld aan een klimaatinstallatie meegenomen die voortdurend registreren hoeveel mensen er in het gebouw zijn. Verlichting, ventilatie en temperatuur worden daaraan aangepast. Er wordt een groen retentiedak toegepast, waardoor het regenwater kan worden gebruikt voor het doorspoelen van de toiletten. Zonnepanelen op het dak en geïntegreerd in de gevels voorzien het gebouw van de nodige energie.”
Functionele en gezonde omgeving
Behalve de maatregelen om tot een energieneutraal gebouw te komen, moest het ontwerp uiteraard ook esthetisch verantwoord zijn en waren er functionele en programmatische uitgangspunten. LAB42 moest uitnodigend, open en toegankelijk worden en een hub voor ontmoeting, uitwisseling en samenwerking tussen studenten, docenten, onderzoekers en ondernemers. “De architect ontwierp een gebouw met transparante gevels en een open entree. Centraal in het gebouw is een atrium met een fantastisch trappenhuis en groene planten. Mooi, en door het vele daglicht tegelijk een prettige ruimte. En nog gezond ook: de planten filteren de lucht en de trappen nodigen echt uit om gebruikt te worden.”
Ontworpen voor de toekomst
Voor Van Gageldonk is LAB42 een interessant project. “Dit is een project dat ertoe doet. Het maakt verschil. Het is een slim gebouw dat specifiek voor zijn gebruikers is gemaakt en in de loop van de tijd kan worden aangepast aan hun wensen en eisen; inrichtingselementen, scheidingswanden, gevels, zelfs de draagconstructie, het hele gebouw is volledig demontabel. Het gebouw kan relatief eenvoudig anders ingedeeld worden of als dat nodig is zelfs helemaal uit elkaar worden gehaald en op een willekeurige andere plek worden opgebouwd. Die flexibiliteit alleen al maakt het heel bijzonder.”